ارزیابی اقتصادی کشت مخلوط باقلا (vicia faba l.) با ذرت (zea mays l.) براساس شاخص مجموع ارزش نسبی و کاهش رشد علف های هرز

کنترل شیمیایی علف­های هرز، نگرانی های جدی را از نظر سلامت غذایی و محیط زیست به دنبال دارد که این امر توجه به تکنیک­های مدیریت غیر شیمیایی­علف­­های هرز نظیر کشت مخلوط را ضروری تلقی می­کند. کشت مخلوط می­تواند علف­های هرز را مهار کرده و مصرف علف کش­­ها را در سیستم­های تولیدی کاهش دهد. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی اثرات کشت مخلوط باقلا و ذرت و نیز کنترل دستی علف هرز بر عملکرد دانه ذرت و عملکرد کل بود. آزمایش در سال زراعی 1389 به صورت طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا اجرا شد. کشت خالص ذرت با کنترل علف هرز (mwf)، کشت خالص ذرت بدون کنترل علف هرز (mwi)، ذرت به همراه 15 درصد باقلا (m + 15%f)، ذرت به همراه 30 درصد باقلا (m + 30%f)، ذرت به همراه 45 درصد باقلا (m + 45%f) و کشت خالص باقلا تیمارهای آزمایشی بودند. اثر تیمارها بر زیست توده و تراکم علف هرز معنی­دار شد، به­طوری که با افزایش تراکم باقلا در کشت مخلوط، به­طور معنی­داری تراکم و زیست توده علف هرز از 85 بوته و 310 گرم در مترمربع در تیمار mwi به 22 بوته و 63 گرم در مترمربع در تیمار m + 45%f کاهش یافت. بیشترین تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ذرت (به­ترتیب 8033 و 17933 کیلوگرم در هکتار) در تیمار mwf و کمترین میزان در تیمار mwi مشاهده شد ولی، بین تیمار mwf و m + 45%f از نظر عملکرد کل (مجموع عملکرد دانه ذرت و باقلا) تفاوت معنی­داری وجود نداشت. کشت خالص باقلا نیز بیشترین اجزای عملکرد و عملکردهای دانه و بیولوژیک را داشت و در تیمارهای کشت مخلوط با افزایش تراکم باقلا، صفات فوق به جز تعداد غلاف در بوته، افزایش یافتند. بیشترین میزان شاخص­های کارایی کنترل علف هرز (73 درصد) و مجموع ارزش نسبی (14/1) نیز به تیمار m + 45%f تعلق گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که کشت مخلوط افزایشی باقلا به ویژه در تراکم­های بالاتر به عنوان گیاه همراه با ذرت، علاوه بر کنترل علف­های هرز، عملکرد قابل قبولی نیز تولید می­کند.